Zrzeczenie się praw rodzicielskich co musisz wiedzieć

Stosunki prawne pomiędzy rodzicami, a dziećmi uregulowane są w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zdarza się, że klienci pytają mnie czy wyrzeczenie się dziecka jest możliwe. Życie kreuje różne scenariusze. W rzeczywistości może się okazać, że dany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka. Co w takiej sytuacji zrobić? Niestety zrzeczenie się praw rodzicielskich nie zostało opisane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jednak są inne instrumenty prawne, które pozwalają zainteresowanym doprowadzić do sytuacji, że wyrzeczenie się dziecka jest możliwe, a dana osoba w świetle prawa przestanie być uznawana za rodzica.

Co należy zrobić, aby stan prawny odpowiadał stanowi faktycznemu, jeśli chodzi o ojcostwo czy macierzyństwo?

Przepisy proponują różne rozwiązania dające możliwość matce, ojcu a także dziecku uregulowanie sytuacji prawnej w rodzinie. Pamiętajmy jednak, że takich działań nie możemy podejmować w sprawie o rozwód. Jeżeli dziecko urodzi się w trakcie rozwodu i będzie ono pochodzić od innego mężczyzny niż mąż matki to wówczas należy złożyć wniosek o zawieszenie postępowania w sprawie o rozwód i złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa. Jeśli tego się nie uczyni to sąd będzie musiał przyjąć domniemanie, że dziecko pochodzi od męża matki. Mąż matki będzie miał zasądzone m.in. alimenty. Konsekwencje więc są poważne.

Jakie działania należy podjąć, aby doszło do zaprzeczenia ojcostwa?

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa należy złożyć w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Pamiętajmy również, że taki pozew trzeba złożyć w ograniczonym czasie. Mąż matki ma na to jeden rok, który liczy się od momentu, w którym się dowiedział, że dziecko nie jest jego. Oczywiście będzie musiał udowodnić powyższe w sądzie, poprzez zaoferowanie dowodów w różnej postaci. Zaprzeczenie ojcostwa to w gruncie rzeczy zrzeczenie się praw do dziecka. Pozwanymi w sprawie są matka i dziecko. Kolejne ograniczenie czasowe polega na tym, że ojciec może złożyć pozew nie później jak do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Kto jeszcze może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa?

Matka dziecka również może złożyć taki pozew i ma na to rok od chwili, kiedy dowiedziała się, że ojcem dziecka jest kto inny niż jej mąż. Pozew taki może złożyć do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Pozwanym wówczas są jej mąż i dziecko. Również dziecko może złożyć taki pozew, którego efektem będzie wyrzeczenie się rodzica. Ma na to rok od dnia, kiedy dowiedziało się, że mąż matki nie jest jego biologicznym ojcem. Dziecko może złożyć taki pozew najwcześniej, kiedy stało się pełnoletnie i nie później niż w ciągu jednego roku od daty dowiedzenia się o tym, że mąż matki nie jest jego ojcem. Pozwanymi wówczas są matka i jej mąż.

Czy zrzeczenie się praw rodzicielskich jest możliwe, gdy dziecko pochodzi ze związku partnerskiego?

Tak oczywiście tylko jak wyżej wskazałam stosuje się inne nazewnictwo. Kolejnym instrumentem prawnym jest pozew o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Chodzi tu o sytuację, kiedy mężczyzna uznał dziecko, a następnie okazało się, że nie jest on ojcem biologicznym dziecka. Powództwo może wytoczyć ojciec, matka i dziecko. Termin wynosi jeden rok i podobnie jak przy zaprzeczeniu ojcostwa decyduje data dowiedzenia się o fakcie, że dany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka.

Kiedy sąd uwzględni powództwo?

Samo ustalenie, że dany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka nie wystarczy, trzeba udowodnić, że został zachowany roczny termin. W przeciwnym razie nawet jeśli sąd ustali, że faktycznie wskazany w akcie urodzenia mężczyzna to nie ojciec biologiczny, ale termin roczny został przekroczony dojdzie do oddalenia powództwa i zrzeczenie się praw rodzicielskich nie będzie możliwe. Jak w każdej sprawie cywilnej obie okoliczności należy wykazać poprzez zaoferowanie dowodów takich jak: dowód z DNA, zeznania świadków, zdjęcia czy inne.

Co zrobić, gdy sąd oddali powództwo z uwagi na przekroczenie rocznego terminu do jego wytoczenia, a mamy pewność, że dany mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka i chcemy doprowadzić do zrzeczenie się praw do dziecka?

Na szczęście jest jeszcze inna droga. Prokurator jest podmiotem, który jest władny do złożenia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa i ustalenie bezskuteczności uznania dziecka. Prokurator nie jest związany terminem. Musi jednak być spełniona jedna z przesłanek, a mianowicie wymaga tego dobro dziecka albo ochrona interesu społecznego. Pamiętajmy, że dobro dziecka należy traktować priorytetowo.

Kiedy nie można żądać zaprzeczenia ojcostwa lub ustalenia bezskuteczności uznania?

Z uwagi na rozwój medycyny i możliwość poczęcia dziecka w drodze in vitro pojawił się problem czy w takiej sytuacji można kwestionować ojcostwo i walczyć o zrzeczenie się praw rodzicielskich. Jeżeli ojciec wyraził zgodę na zapłodnienie żony in vitro nasieniem innego mężczyzny, to nie ma możliwości wytoczenia powództwa i wyrzeczenie się dziecka nie będzie możliwe. Chodziło tutaj o to, aby nie destabilizować statusu rodzinnego dziecka i powszechnie uznaje się, że takie postępowanie mężczyzny należałoby uznać za naganne wobec matki dziecka.

Odwiedź nasze siedziby:

Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny