Podział majątku wspólnego małżonków- składniki majątku

Byli małżonkowie chcąc podzielić majątek muszą najpierw ustalić, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co w skład majątku odrębnego.

Majątek odrębny każdego z małżonków to:

1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Powyższy katalog jest katalogiem zamkniętym.

Wątpliwości czy dany przedmiot wchodzi do wspólności majątkowej małżeńskiej

Bardzo często powstają wątpliwości czy dany przedmiot wchodzi do wspólności majątkowej małżeńskiej. Na tym tle powstają liczne spory, a jedynym sposobem ich rozwiązania jest złożenie do sądu wniosku o podział majątku wspólnego.

W postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2013 r.,( IV CSK 521/12, LEX nr 1331353) Sąd Najwyższy stwierdził, że o zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub odrębnego powinno decydować porównanie wielkości środków użytych z każdego z tych majątków. W konsekwencji, nabyty przedmiot należy zaliczyć do tego z majątków, z którego pochodzi podstawowa część środków. Jeżeli środki z drugiego majątku są nieznaczne, stanowią nakład rozliczany zgodnie z art. 45 k.r.o., jeżeli natomiast wskazane kryterium nie może znaleźć zastosowania ze względu na brak daleko idącej różnicy między zaangażowanymi środkami, to – w braku odmiennej woli małżonków – nabyty przedmiot wchodzi do każdego z majątków w częściach ułamkowych proporcjonalnych do wysokości zaangażowanych środków.

Pamiętajmy, że przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku, dokonanego w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do jego majątku odrębnego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił. Użyte w art. 33 pkt 2 k.r.o. sformułowanie „przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie” interpretować należy przy uwzględnieniu reguł wynikających ze spadkobrania ( tak słusznie uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 marca 2011 r., II CSK 405/10, LEX nr 794576).

Jeśli zaś chodzi o spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą śmierci uprawnionego i nie wchodzi w skład spadku. Nabyte zaś w czasie trwania małżeństwa wchodzi w skład majątku wspólnego, mimo że uprzednio takie samo prawo przysługiwało spadkodawcy jednego z małżonków. Do majątku osobistego wchodzą także te przedmioty, które służą zaspokajaniu potrzeb tylko jednego z małżonków. Należy przyjąć, że nie chodzi jedynie o wyłączność korzystania (posługiwania się daną rzeczą), ale także o korzystanie dla zaspokojenia potrzeb tylko jednego małżonka. Jeżeli z danego przedmiotu korzysta się w celu zaspokajania potrzeb obojga małżonków (rodziny), wchodzi on do majątku wspólnego (chyba że z innych przyczyn należy zaliczyć go do majątku osobistego).

I tu warto zadać sobie pytanie jak należy potraktować samochód, którym jeździ jeden z małżonków, ( a drugi na przykład nie ma prawa jazdy), ale czyni to w celu zaspokojenia potrzeb nie tylko osobistych (np. dojazdy na pole golfowe), ale także potrzeb rodziny (zakupy, odwożenie dzieci do szkoły, wyjazdy wakacyjne). Samochód w takiej sytuacji jest majątkiem wspólnym. Taki wniosek płynie z uzasadnienia, częściowo nieaktualnej z uwagi na zmiany życia społecznego, uchwały składu 7 sędziów SN z 10 września 1962 r. (1 CO 9/62, LexisNexis nr 315352, OSNCP 1964, nr 1, poz. 1).

Jak widać z powyższych przykładów, nie jest prostą sprawą ustalenie co jest wspólne, a co nie. Na szczęście orzecznictwo przychodzi nam z pomocą i podpowiada jak interpretować przepisy.

Odwiedź nasze siedziby:

Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny