Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.
Art. 27 k.r.o. kreuje obowiązek alimentacyjny w szerszym zakresie, niż czyni to art. 135 k.r.o., co sprawia, że uzyskanie pełnoletności przez dziecko, a tym samym samodzielnej legitymacji do żądania alimentów, nie powoduje automatycznie obniżenia kwot z tytułu zabezpieczenia, o ile dziecko to nie ma własnych źródeł dochodów.
Celem tego przepisu jest bowiem uzyskanie środków materialnych służących zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania rodziny, jako całości oraz zaspokojenia uzasadnionych potrzeb jej poszczególnych członków, przy zachowaniu równej stopy życiowej. Stanowisko zakreślające art. 27 k.r.o. szersze granice przyjęte jest również w orzecznictwie np. w wyroku SN z 26 maja 1999 r., III CKN 153/99, LEX nr 50731. W uchwale z 28 listopada 2012 r. (III CZP 77/12, OSNC 2013, nr 5, poz. 62), Sąd Najwyższy wskazał, że uwzględniając powództwo oparte na podstawie art. 27 k.r.o., Sąd zasądza od małżonka uchylającego się od wykonywania obciążającego go obowiązku łączną kwotę na zaspokojenie potrzeb całej rodziny. Małżonek występujący z takim roszczeniem lub z wnioskiem o jego zabezpieczenie działa w imieniu własnym, a nie w imieniu dzieci, których potrzeby – także gdy są pełnoletnie, lecz niesamodzielne finansowo i obowiązek ich utrzymania obciąża rodziców – pokrywać ma zasądzona kwota. Analogiczne stanowisko prezentowane jest również w literaturze, w której podkreśla się, że pomiędzy obowiązkiem ustanowionym w art. 27 k.r.o., a obowiązkiem alimentacyjnym (art. 128 i nast. oraz art. 60 k.r.o.) istnieje oczywiście podobieństwo, jednak o tożsamości tych obowiązków nie może być mowy.
Można jedynie mówić o „alimentacyjnym charakterze” obowiązku przyczyniania się do zaspakajania potrzeb rodziny. Wobec powyższego sam fakt, iż w toku postępowania o rozwód syn stron osiągnął pełnoletniość nie przesądza jeszcze o uchylenie zabezpieczenia wydanego na podstawie art. 27k.r.o. Wyrażony przez powoda pogląd, zgodnie z którym w chwili osiągnięcia pełnoletniości przez dzieci ustaje podstawa do zabezpieczenia roszczeń w toku postępowania rozwodowego, prowadziłby do sytuacji w której dzieci, pomimo braku samodzielności finansowej, pozostawałyby bez możliwości zaspakajania swoich usprawiedliwionych potrzeb.
W rozumieniu art. 27k.r.o. przez rodzinę rozumie się zwykle małżonków (rodzina powstała przez zawarcie małżeństwa) lub małżonków i ich wspólne dzieci małoletnie i niesamodzielne pełnoletnie, pasierbów przebywających stale we wspólnocie domowej oraz dzieci przysposobione przez jedno z małżonków w razie uzgodnionego przez małżonków wprowadzenia ich do wspólnoty domowej.
Na potrzeby rodziny jako wspólnoty mieszkającej razem i wspólnie gospodarującej składają się potrzeby wspólne wszystkich jej członków (np. koszty mieszkania, opału, media) oraz potrzeby indywidualne poszczególnych osób wchodzących w jej skład (żywność, odzież, koszty kształcenia, leczenia, rozrywek). Koszty niezbędne do zaspokojenia tak rozumianych potrzeb rodziny mogą zatem składać się z kosztów prowadzenia wspólnego gospodarstwa, utrzymania i wychowania dzieci oraz zaspokajania osobistych potrzeb małżonków (np. wydatków związanych z rozwojem zawodowym małżonka, które pozwolą na utrzymanie lub zwiększenie w przyszłości dochodów, takich jak koszty związane z aplikacją radcowską – tak postanowienie SA w Warszawie z 29 maja 2013 r., VI ACz 1142/13, niepubl.).
W wypadku gdy tylko jedno z małżonków pozostaje z dziećmi we wspólnym gospodarstwie rodzinnym, separacja faktyczna nie uchyla obowiązku przewidzianego w art. 27, ale może wpłynąć na jego ukształtowanie i zakres. Nawet zupełne zerwanie pożycia małżeńskiego nie powinno bowiem wywierać ujemnego wpływu na zakres zaspokajania potrzeb dzieci z małżeństwa (zob. uchwała SN z 7 czerwca 1972 r., III CZP 43/72, LexisNexis nr 314314, OSNCP 1972, nr 11, poz. 198, z aprobującą glosą B. Dobrzańskiego, NP 1973, nr 9, s. 1352; uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN – zaleceń kierunkowych w sprawie wzmożenia ochrony rodziny z 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, LexisNexis nr 309029, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184; uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42; wyrok SN z 26 maja 1999 r., III CKN 153/99, Lexis.pl nr 402126).
Z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny w rozumieniu art. 27 k.r.o. wygasa.
Odwiedź nasze siedziby:
Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny
