Kiedy jeden z były małżonków decyduje się na wystąpienie do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego bądź w sprawie o rozwód strony zgodnie wniosą o podział majątku małżonków, to wówczas zadają sobie pytanie co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co nie. Generalnie obowiązuje zasada, że wszystko co zostało nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego jest wspólne. Przepisy jednak przewidują od powyższego wyjątki.
Życie kreuje dużo różnych stanów faktycznych, dlatego nie jestem w stanie wszystkich sytuacji omówić na moim blogu w jednym artykule, jednak postaram się zwrócić uwagę na najczęściej występujące problemy w tym i w kolejnych artykułach.
Składniki majątku nabyte w trakcie małżeństwa należą do majątku wspólnego
Generalnie przyjmujemy za prawidłowy pogląd, że istnieje domniemanie, iż składniki nabyte w trakcie małżeństwa przez jednego z małżonków należą do majątku wspólnego. Powyższy pogląd został utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W sytuacji, gdy sąd rozpoznający sprawę ma wątpliwości czy dany składnik majątkowy jest wspólny czy też należy do jednego z małżonków, a wątpliwości tych nie może rozwiać, to wówczas winien przyjąć, że składnik ten należy do majątku wspólnego.
Nie ma znaczenia więc czy składnik został nabyty przez jednego z małżonków czy też oboje. Nie ma znaczenia czy składnik został nabyty zgodnie z prawem czy też bezprawnie. Nawet nabyty w przestępstwa wchodzi w skład majątku wspólnego.
Składniki majątku osobistego małżonków
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawierają katalog zamknięty, jeśli chodzi o sytuacje, w których zaliczamy dane składniki majątku do majątku osobistego. Pomimo wyczerpującego wyliczenia w i tak w praktyce rodzi się szereg wątpliwości jak interpretować te przepisy. Pomocną dłoń wyciąga do nas orzecznictwo Sądu Najwyższego.
Bardzo często w dzisiejszych czasach jesteśmy zmuszeni sięgnąć do najstarszych orzeczeń Sądu Najwyższego, by uregulować stan prawny nieruchomości. I tak Sąd Najwyższy wskazał na przykład, że gospodarstwo rolne czy inne składniki majątkowe nabyte na podstawie ustaw i dekretów obowiązujących po drugiej wojnie światowej przez jednego małżonków w trakcie trwania małżeństwa, na przykład dekret z 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, należą do majątku wspólnego.
Stąd, aby zaliczyć składnik do majątku osobistego nie wystarczy odpowiednie oświadczenie współmałżonka oraz wystąpienie okoliczności towarzyszących nabyciu. Jesteśmy zmuszeni stosować przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej małżeńskiej mogą założyć spółkę cywilną. Wówczas do wspólności łącznej wspólników mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, a nie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Prawa wynikające z tytułu wkładów wniesionych do spółki cywilnej przez każdego z małżonków nalezą do ich majątków osobistych.
Pamiętajmy, że majątek wspólny obejmuje jedynie aktywa. Sąd nie będzie dzielił długów. Jakie mogą być nietypowe składniki majątkowe, co do których istniały wątpliwości? Na przykład prawo do grobu nie może być przedmiotem podziału majątku. W skład majątku wspólnego wchodzi natomiast prawo związane z abonamentem telefonicznym, prawa związane z przedsiębiorstwem wchodzącym w skład majątku wspólnego. Jeżeli zaś chodzi o dopłaty unijne to należą one do majątku wspólnego, jeżeli gospodarstwo rolne jest wspólne, w przeciwnym razie jest to majątek odrębny.
Jeżeli jeden z małżonków nabył własność nieruchomości w drodze zasiedzenia, to należy ona do majątku wspólnego małżonków jedynie wtedy, gdy termin zasiedzenia upłynął w trakcie małżeństwa.
Jak widzimy powyższe przykłady udowadniają tezę, że nie zawsze oczywista jest odpowiedź na pytanie które składniki majątkowe objęte są wspólnością małżeńską. W kolejnych artykułach postaram się przybliżyć ten temat.
Odwiedź nasze siedziby:
Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny
