Kara umowna to jak sama nazwa wskazuje postanowienie umowne, które strony zamieszczają w umowie celem zmobilizowania każdej ze stron do realizacji swojego zobowiązania. Dłużnik zdaje sobie sprawę, że w przypadku niewypełnienia postanowień umownych będzie musiał zapłacić swoistego rodzaju odszkodowanie.
Zastrzeżenie kar umownych zdecydowanie ułatwia uzyskanie odszkodowania, a jego wysokość jest znana stronom, gdyż kwota należna z tytułu kary umownej jest z góry ustalona i nie jest uzależniona od szkody poniesionej przez uprawnionego. Kara umowna może zostać zastrzeżona w każdej umowie.
Niedopuszczalne jest zaś zastrzeżenie kary umownej w stosunku do zobowiązania pieniężnego.
Jak strony określają karę umowną w umowie?
Zazwyczaj wskazywany jest procent od kwoty wynagrodzenia bądź konkretna kwota jaką dłużnik winien zapłacić. Kiedy dłużnik może uchylić się od zapłaty kary umownej? Jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nastąpiło nie z jego winy np. dostawca dłużnika spóźnił się z towarem.
Pamiętajmy, że zapłacenie kary umownej nie zwalnia dłużnika od spełnienia świadczenia objętego umową. Oczywiście wierzyciel może na powyższe wyrazić zgodę. Natomiast brak zgody powoduje, że dłużnik nadal ma swoje zobowiązanie spełnić. Inna sytuacja występuje, kiedy kara umowna została zastrzeżona na wypadek niewykonania zobowiązania.
Zastrzegając kary umowne, strony powinny precyzyjnie określić w jakich sytuacjach one się należą. Mogą to być takie okoliczności jak na przykład: dopuszczenie się zwłoki przez jedną ze stron, częściowe spełnienie świadczenia itd. Trzeba również ustalić wysokość kary umownej lub kryterium, w oparciu o które będzie ona wyliczana np.: 10 % wynagrodzenia. Strony mogą zastrzec kilka kar umownych odnoszących się do różnych sytuacji.
Często strony ustalają w umowie, że dłużnik będzie zobowiązany do zapłaty określonej kwoty niezależnie od tego czy ponosi odpowiedzialność za np. nienależyte wykonanie umowy. W takiej sytuacji mamy do czynienia z klauzulą gwarancyjną, którą w praktyce strony nazywają karą umowną.
Wierzyciel skutecznie będzie się domagać kary umownej, gdy dłużnika ponosi winę. Brak winy dłużnika zwalnia go z obowiązku zapłaty kary umownej.
Istnieje także możliwość zastrzeżenia w umowie odszkodowania przenoszącego wysokość kary umownej. Oznacza to, że jeżeli wierzyciel po uzyskaniu zapłaty z tytułu kary umownej nadal będzie na minusie, gdyż z powodu zachowania nierzetelnego dłużnika poniósł szkodę, to zamieszczenie ww. postanowienia, pozwoli mu skutecznie dochodzić przeciwko kontrahentowi zapłaty brakującej kwoty.
Jeżeli zachodzą przesłanki do zapłaty kary umownej, a dłużnik pomimo to uchyla się od jej zapłaty, to wierzyciel może wystąpić do sądu ze stosownym powództwem. Trzeba się liczyć z tym, iż dłużnik może żądać miarkowania kary umownej przez sąd wykazując, że jest ona rażąco wygórowana. Taka obrona będzie miała uzasadnienie na przykład w sytuacji, gdy wierzyciel nie poniesie szkody, a dłużnik w ostateczności wykona swoje zobowiązanie. Ocena prawna zawsze zależy od konkretnych okoliczności.
Odwiedź nasze siedziby:
Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny
