Po osobie zmarłej dziedziczą najbliżsi krewni w pierwszej kolejności, a więc małżonek i dzieci, potem rodzice, a dalej rodzeństwo. Dziedziczenie po rodzicach uzależnione jest od tego czy oboje już rodzice nie żyją czy jeden nadal żyje i pozostawał w związku małżeńskim ze zmarłym. Jeżeli drugi rodzic nie żyje albo rozwiódł się ze zmarłym to całość spadku przypada dzieciom zmarłego. W sytuacji zaś gdy zmarły pozostawił po sobie małżonka i dzieci to wówczas wszystkie te osoby dziedziczą po spadkodawcy.
Kiedy dziedziczy rodzeństwo? Czy mąż wyłącznie dziedziczy po żonie?
Jako praktyk muszę stwierdzić, że przepisy regulujące kwestie dziedziczenia ustawowego niewątpliwie są krzywdzące dla bezdzietnych małżonków. Wielokrotnie mam do czynienia z klientem, którego małżonek zmarł i nie mieli wspólnych dzieci. Wówczas, jeżeli zmarły nie pozostawił testamentu zasady dziedziczenia majątku wskazują, że spadek po nim małżonek dziedziczy z rodzicami zmarłego, a w przypadku, gdy zmarli oni wcześniej to z rodzeństwem zmarłego małżonka. Dochodzi więc do sytuacji, że nagle współwłaścicielami mieszkania czy domu stanowiącego dorobek całego życia małżonków są ich rodzice lub rodzeństwo. Przepisy bowiem nie przewidują możliwości, aby małżonek cały spadek odziedziczył sam. W mojej ocenie mamy lukę w przepisach prawnych. Niewątpliwie bowiem dziedziczenie mieszkania to objęcie we własność składnika majątkowego zaspokajającego podstawowe potrzeby życiowe. W sytuacji śmierci np. męża, żona będzie musiała się podzielić ich wspólnym majątkiem z pozostałymi członkami rodziny. Nierzadko żona będąca osobą starszą na emeryturze nie ma środków na spłatę i sytuacja, kiedy dziedziczy rodzeństwo jest szalenie kłopotliwa.
Sprawa komplikuje się, gdy zmarły małżonek pozostawił dzieci z pierwszego małżeństwa. Niestety najczęściej dzieci te nie pozostają w bliskich relacjach z małżonkiem żyjącym i spadek po mężu będzie często źródłem konfliktów, które muszą rozstrzygać sądy.
Czy po śmierci męża mieszkanie przechodzi na żonę?
Jeżeli mieszkanie było objęte wspólnością majątkową małżeńską to pamiętajmy, że jedynie połowa mieszkania stanowi spadek po mężu czy żonie. Druga połowa mieszkania stanowi własność małżonka żyjącego. W tym miejscu należy zadać sobie pytanie, ile dziedziczy żona po mężu a ile dzieci? Odpowiedź na tak postawione pytanie zależy od tego, ile dzieci mieli małżonkowie.
Ile dziedziczy żona po mężu a ile dzieci?
Zasady dziedziczenia majątku mówią, że udział małżonka żyjącego w spadku po zmarłym mężu nie może być mniejszy niż ¼. Jeżeli więc małżonkowie mieli czwórkę dzieci to małżonek żyjący dziedziczy ¼ spadku, a pozostała część spadku w wysokości ¾ dzielona jest na czwórkę dzieci. Jeżeli zaś małżonkowie mieli dwójkę dzieci to małżonek i dzieci dziedziczą po 1/3 części. Spadek po mężu przechodzi na żonę w części, a jej wielkość zależy od konkretnego stanu faktycznego sprawy. Z powyższego wynika, że odpowiadając na pytanie, czy po śmierci męża mieszkanie przechodzi na żonę odpowiedź nie jest często oczywista i bywa tak, że mieszkanie nie przechodzi na żonę
Dziedziczenie po mężu – co zrobić, aby dziedziczenie mieszkania nie przysporzyło kłopotów?
Zachęcam do sporządzenia testamentu albo własnoręcznego, a więc odręcznie napisanego (nie na komputerze), zawierającego datę, miejsce sporządzenia oraz czytelny podpis ewentualnie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego przez notariusza. Sporządzenie testamentu spowoduje, że np. spadek po mężu dziedziczy żona. Pamiętajmy jednak, że sporządzenie testamentu nie uchroni nas od roszczenia o zachowek, które przysługuje potencjalnym spadkobiercom ustawowym. Przed tym roszczeniem możemy się uchronić, jeżeli testator w testamencie wydziedziczy tych spadkobierców podając przyczyny wydziedziczenia. Niewątpliwie zasady dziedziczenia majątku po zmarłym mężu są skomplikowane.
Czy żona dziedziczy spadek po rodzicach męża?
W takim przypadku musimy posłużyć się regulacjami opisującymi zasady dziedziczenia ustawowego. Mąż lub żona nie dziedziczy spadku po rodzicach męża, gdyż nie należy do kręgu spadkobierców ustawowych po nich. Chyba, że rodzice małżonka sporządzili testament, na mocy którego powołali do spadku synową lub zięcia. Wówczas ma miejsce dziedziczenie po rodzicach męża czy żony.
W jaki sposób można podzielić spadek po mężu lub po żonie?
Jeżeli małżonek dziedziczy z innymi spadkobiercami to wówczas po stwierdzeniu nabycia spadku trzeba przeprowadzić podział majątku wspólnego małżonków i dział spadku po zmarłym mężu. Są dwie drogi, aby to zrobić, najprostsza i najkrótsza to pójście do notariusza i przeprowadzenie podziału w formie aktu notarialnego. Warunkiem jest zgoda wszystkich zainteresowanych co do sposobu podziału majątku.
Co zrobić, jeżeli nie możemy się porozumieć co do działu spadku?
W przypadku, gdy bezkonfliktowe dziedziczenie po mężu lub żonie nie jest możliwe, trzeba złożyć stosowny wniosek do sądu rejonowego. Bardzo często tego typu sprawy sądowe są skomplikowane. Spory głównie toczą się wokół wartości majątku bowiem osoby, które oczekują spłaty zazwyczaj wskazują na wyższą wartość niż ten, który chce majątek przejąć na własność i spłacić pozostałych. W takiej sytuacji zasady dziedziczenia majątku wymagają powołania biegłego rzeczoznawcy majątkowego, który spadek wyceni według aktualnych cen rynkowych, ale według stanu na datę śmierci małżonka.
Wymagania formalne wniosku o dział spadku
Wniosek o dział spadku należy przede wszystkim opłacić, a potwierdzenie opłaty załączyć do składanego przez nas pisma procesowego. Ważne, aby sąd badając na wstępie wniosek miał pewność, że go opłaciliśmy. W przypadku zgodnego działu spadku opłata wynosi 300 zł, jeżeli jest spór jak podzielić spadek to opłata wynosi 500 zł.
Kto ponosi opłaty w sprawie o dział spadku?
Początkowo opłaty ponosi wnioskodawca, który wszczął postępowanie. Sąd w orzeczeniu końcowym powinien rozliczyć koszty sądowe pomiędzy wszystkich zainteresowanych uczestników postępowania. Jeśli chodzi zaś o koszty za adwokata lub radcę prawnego to obowiązuje główna zasada, że każdy ponosi je we własnym zakresie. Pamiętajmy, że wszystkie strony biorące udział w sprawie mają interes, aby sąd uregulował sprawę własności np. dziedziczenie mieszkania czy domu po zmarłym mężu, żonie czy dziedziczenie po rodzicach. Nie ma więc podstaw, aby jedynie wnioskodawca poniósł koszty postepowania.
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o dział spadku?
Jeżeli już zdecydujemy się na złożenie sprawy o dział spadku to oprócz opłaty musimy załączyć dokumenty, z których wynika, że spadkodawca faktycznie był właścicielem danego składnika majątkowego. Jeżeli chodzi o nieruchomości to należy złożyć odpis z księgi wieczystej, wypis z rejestru gruntów lub akt notarialny w oparciu o który spadkodawca nabył własność nieruchomości. W przypadku ruchomości to sprawa wygląda trochę inaczej. Często nie mamy dokumentu poświadczającego własność np. mebli, obrazów. Jeżeli własność tych rzeczy nie jest sporna to sąd nie powinien nam sprawiać problemów. Jeżeli jednak jeden ze spadkobierców stwierdzi, że dana rzecz nie należała do spadkodawcy to trzeba składać wnioski dowodowe np. z zeznań świadków. Najprościej jest w przypadku samochodu wystarczy złożyć dowód rejestracyjny.
Ile trwa sprawa o dział spadku?
Sprawy o dział spadku zazwyczaj trwają długo, są skomplikowane i wielowątkowe. Nie da się przewidzieć konkretnie, ile może trwać, ale na pewno od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Wszystko zależy od tego czy uczestnicy będą zgodni, co do sposobu podziału i wartości masy spadkowej czy też nie, a dziedziczenie po rodzicach lub współmałżonku często odgrzewa stare spory i waśnie. Powoływanie przez sądy dowodu z opinii biegłych rzeczoznawców majątkowym niewątpliwie powoduje, że sprawy trwają dłużej. Jak widzimy dziedziczenie mieszkania czy domu to długi proces i zależy od postawy spadkobierców. Można go oczywiście szybko zakończyć podpisując odpowiedni akt notarialny u notariusza. Jednak nie zawsze spadkobiercy są w dobrych relacjach. Często nie mają ze sobą jakiegokolwiek kontaktu i pomoc sądu jest niezbędna.
Odwiedź nasze siedziby:
Kancelaria adwokacka Łódź
Kancelaria adwokacka Pabianice
Kancelaria adwokacka Brzeziny
